AJÉNSIA TIC TIMOR I.P. NO IGEADI ASINA AKORDU BA KOMPONENTE RUA IHA ÁREA TEKNOLOJIA

 

DILI/26/ABRIL/2023 / Ajénsia Teknolojia Informasaun no Komunikasaun sigla porgutues (TIC) TIMOR I.P.  no Institutu Jestaun Ekipamentu no Apoiu Dezenvolvimentu Infraestrutura sigla portugues (IGEADI) asina akordu servisu  ba komponente rua iha área teknolojia.

Komponente rua ne’e maka hanesan, “Internet Protocol Address” no korespondente (IGE.GOV.TL) ho ninia rekejitu nesesariu sira seluk hodi estabelese enderesu sistema portal website nomós sistema aplikasaun no servisu konetividade nesesáriu sira seluk ne’ebé presiza atu dezenvolve no fornese iha futuru.

Iha serimonia asinatura Nota Entendimentu ne’e, Prezidente Konsellu Administrasaun no Diretór Ezekekutivu TIC TIMOR I.P. Sr. Roberto Caitano de Sousa Vicente agradese ba IGEADI ne’ebé fó ona konfiansa ba TIC TIMOR nomós kooperasaun ne’ebé maka la’o dadauk ona.

TIC TIMOR harii bazeia ba dekretu lei númeru 29/2017 no tutela diretamente ba Primeiru-Ministru ho nia vizaun atu haree kona-ba infraestrutura, hanesan konetividade  iha nivel nasionál no Munisipál asesu ba internet no intranet no Oé-Cusse inklui  Atauru   planeia  ona ba tinan oin.

Xefe Ezekutivu hatete, TIC TIMOR mós involve iha projetu seluk hanesan projetu Kabu Sumariñu ne’ebé tuir planu sei konklui iha tinan 2024 ne’ebé sei fornese bandalarga ne’ebé boot relativamente kompara ho situasaun atuál. Prepasaun ba ida ne’e TIC TIMOR konklui ona projetu hosi infraetrutura nian maka pontu distribuisaun lima iha Dili ne’ebé maka sei sai pontu ba konetividade instituisaun estadu sira ne’ebé besik ba pontu distribuisaun hirak ne’e. Hosi parte infraestrutura nian kompleta mós pojetu data center iha Palásiu Governu hodi sentraliza dadus nomós asesu ba Sistema informátika sira  ne’ebé rai iha sentru dadus no tinan oin sei iha tan sentru dadus ida ne’ebé lokaliza iha Baukau.

“ TIC TIMOR dezenvolve sistema aplikasaun sira hahú hosi estudu to’o dezenvolve  no sistema sira ne’e, seidauk aplika kustu maibé iha futuru sei aplika. Sistema hirak ne’ebé dezenvolve maka hanesan, website, portal ba instituisaun estadu nomós Sistema informátika sira seluk. VIII Governu mós fó fiar ba TIC TIMOR atu  haree  dezenvolvimentu Sistema Identifikadó Úniku , sistema ne’e sei tulun Governu hodi identifika dadus ne’ebé konkretu no redus frauda sira, informa Xefe Ezekutivu.  

Iha serimónia ne’e lider Másimu TIC TIMOR mós realsa tan katak, Ajénsia ne’e mós  haree kona-ba regulamentu hanesan lei sira kona-ba área informátika nian no prodús hotu ona ezbosu lei ba Protesaun Dadus no Privasidade, lei kona-ba Krime Sibernétika, lei Komérsiu Eletróniku, lei kona-ba Direitu Autór, lei kona-ba Propriedade Intelektuál, estratéjia kona-ba seguransa sibermnétika inklui  estratéjia nasionál ba dijitalizasaun ne’ebé hanaran Timor Dijitál 2032.

“Polítika sira ne’e sei tulun ita  atu proteje dadus ne’ebé maka iha no grante privasidade ba informasaun sira ne’ebé maka Governu kaer no dijitaliza Sistema Governu nian,” esplika Diretór Ezekutivu.  

Nia parte mós husu ba IGDE atu utiliza sistema informátika ne’ebé iha, hodi hadi’a prestasaun servisu iha instituisaun ida ne’e.

“Ho investimentu ne’ebé iha hahú hosi tinan 2018 ho Sistema sira ne’ebé maka dezenvolve hahú kontribui ba poupansa estadu ne’ebé maka aprosimadamente por volta $ 70 milloens iha insitusaun estadu hamjutuk 90,” Xefe Ezekutivu Esklarese

Iha fatin hanesan, Prezidente IGEADI Sra. Ermenegilda da Costa Laurentina hatete,  koopersaun ne’e futuramente sei servisu hamutuk tanba durante ne’e dadus sira seidauk kontroladu. Dadus sira ne’e tenke iha kualidade ne’ebé di’ak no efetu atu nune’e iha futuru se de’it maka lidera IGEADI bele iha ona dadus konkretu.

Tanba ne’e ho inisiativa tomak hakarak agradese ba tékniku sira hosi parte rua ne’ebé durante hala’o servisu di’ak tebes ikus mai asina akordu ida ne’e.

“ Ho prezenta TIC TIMOR nian espera katak ba oin servisu hirak ne’e bele kontinua ho di’ak atu nune’e lori susesu ba insituisaun rua ne’e liu-liu ba governasaun ida ne’e” dehan Prezidente IGEADI

Nota Entendimentu ne’e asina hosi Prezidente Konsellu Administrasaun no Diretór Ezdekutivu TIC TIMOR I.P. Sr. Roberto Caitano de Sousa Vicente ho Prezidente IGEADI Sra. Ermenegilda da Costa Laurentina.

Alende ne’e asina mós akordu servisu nivel tékniku ba web hosting ne’ebé asina hosi Diretór Diresaun Dezenvolvimentu Sistema Informasaun no Aplikasaun (DDSIA) Sr. Justo Fernandes ho Diretrór Ezekutivu IGEADI Sr. Quintiliano Afonso Belo no akordu servisu nivel tékniku ba Kooperasaun Teknolojia Informasaun no Komunikasaun, asina hosi Diretór Diresaun Servisu Infraestrutura (DSI) Sr. André Felix Marques ho Diretór Ezekutivu IGEADI Sr. Quintiliano Afonso Belo.

Entretretantu serimónia  asinatura Nota Entendimentu ne’e, hala’o iha sala reuniaun Ministériu Obras Públika (MOP), iha Kaikoli no hetan partisipasaun másimu hosi diretór, xefe Departamentu no tékniku sira hosi insituisaun rua ne’e. #MÉDIA#TIC