DIRETÓR EZEKUTIVU AJÉNSIA TIC TIMOR I.P. HALA’O ENKONTRU KORTEZIA HO II VISE-PRIMEIRU-MINISTRU

 

05/08/2023/ Diretór Ezekutivu Ajénsia Teknolojia Informasaun no Komunikasaun sigla portugues (TIC) TIMOR I.P. Sr. Roberto Caitano de Sousa Vicente hamutuk ho ekipa, hala’o enkontru kortejia ho II Vise-Primeiru-Ministru Sr. Mariano Assanami Sabino ho nia ekipa iha Gabinete Vise-Primeiru-Ministru, Palácio Governu.

Objetivu hosi enkontru ne’e, atu hodi halo aprezentasaun kona-ba ezisténsia Ajénsia TIC TIMOR, vizaun no misaun Ajénsia nian nomós progresu servisu ne’ebé Ajénsia ne’e atinje ona inklui planu servisu ne’ebé sei halo relasiona ho Governu Eletróniku.

Iha sorumutu ne’e Diretór Ezekutivu TIC TIMOR I.P. Sr. Roberto Caitano de Sousa Vicente informa, Ajénsia TIC TIMOR harii tinan 2017 bazeia ba dekretu lei númeru 29/2017 iha tempu ne’ebá tutela ba Primeiru-Ministru maibé hafoin dekretu lei orgánika númeru 46/ 2023 tutela fali ba Ministériu Transporte no Komunikasaun (MTK). Ajénsia ida ne’e ho nia karater hanesan Institutu Públiku ho estatutu hanesan autonomia iha nia ativasaun automia finanseira no aprovizionamentu rasik.

Bainhira hahú hamosu kedas planu estratéjiku hosi 2017 to’o 2030 hahú hosi 2017 hahú ho definisaun ba polítika sira   ba ICT nian, planu mestre ba ICT no haree ba padraun tékniku ba estadu. Iha 2017 infrenta problema polítiku nune’e, la konsege implementa polítika refere no muda hotu mai iha tinan 2018 to’o 2022.

Haree kona-ba dezenvolvimentu infraestrutura importante iha TIK ninian hanesan rede Governu nian, sentru dadus Governu Eletróniku, iha mós projetu foun ne’ebé TIC TIMOR sai mós hanesan komisaun tékniku ba projetu Kabu Submariñu.Projetu ida kona-ba Identifikadór Úniku ida foun ne’ebé agora dadauk TIC TIMOR halo maka hanesan Timor Dijitál 2023-2032.

TIC TIMOR mós haree kona-ba dezenvolvimentu sistema aplikasaun importante sira, dezenvovimentu ba hosting web Governu nian, dezenvolvimentu portál Úniku halo fali estudu kona-ba sistema sira ne’ebé iha instituisaun estadu sira atu mellora liu tan sistema sira.

Ajénsia ne’e mós produz ona revizaun kona-ba ICT policy no submete tiha ona prezidensia Konsellu Ministru iha 2021 no sei submete ba Konsellu Ministru atu halo aprovasaun tanba ida ne’e bazeia ba rezolusaun de’it no polítika ida ne’e kaduka ona iha tinan 2019 entaun presiza atu halo fila fali revizaun tanba iha aspetu barak maka temi iha laran.

“Kona-ba implementasaun Timor Dijitál to’o 2032 tenta atu dijitaliza servisu tomak iha instituisaun estadu, fornese plataforma online,” dehan Diretór Ezekutivu.

Iha sorumutu ne’e, Xefe Ezekutivu mós esplika katak, TIC TIMOR konsege finaliza ona ezbosu lei kona-ba Protesaun Dadus no Privasidade, lei kona-ba Propriedade Intelektual iha prosesu atu finaliza, lei Komérsiu Eletróniku, Diretu de Autor ne’ebé promulga ona hosi Prezidente Repúblika iha tinan 2022. TIC TIMOR mós konklui ona ezbosu lei kona-ba lei Sibernétika no iha ona estratejia siberseguransa ninian.

“Faze 2023 to’o iha 2025 haree liu ba dezenvolvimentu kapital umanu nian hodi haree ba jesatun projetu sira, haree ba frame work instituisaun sira no seluk tan. Haree mós formasaun edukasaun ba IT sira no presesu ne’e hahú kedas iha tinan 2021 no halo sosializasaun ba atividade ne’ebé TIC TIMOR halo. To’o 2025 mehi mós katak kompleta ona rejistrasaun sistema identifikadór úniku,” informa Xefe Ezekutivu  

Iha fatin hanesan II Vise-Primeiru-Ministru Sr. Mariano Assanami Sabino hatete, ne’e hanesan previleziu ida tanba TIC TIMOR bele fahe informasaun ba iha gabinete Vise- PM hodi bele hatene no bele tuir mós saida maka atu halo ba oin.

Tanba oras ne'e dadauk Timor-Leste hola parte ona iha Organizasaun CPLP no la kleur tan sei tama ba ASEAN tanba ne'e presiza duni moderniza sosiedade ida ne'e tuir situasaun agora ho teknolojia modernu, lalais, atualizadu, nune'e bele kompete ho nasaun sira seluk iha rejiaun ne'e. Vise-Primeiru Ministru mos hatete, karik iha posibilidade bele halo mos aprezentasaun iha reuniaun Konsellu Ministru atu nune'e governante sira mos hatene kona-ba servisu ne'ebe TIC TIMOR halo ona.

Entretantu enkontru ne’e partispa mós hosi Diretór Diresaun Dezenvolvimentu Sistema Informasaun no Aplikasaun (DDSIA) Sr. Justo Ferandes, Diretór Diresaun Servisu Infraestrutura Sr. André Flix Marques, Diretór Diresaun Identifikadór Úniku Sr. Florindo Guterres da Costa nomós Koordenadora Timor Dijitál Sra. Sonia Leite hodi halo aprezentasaun kona-ba servisu kada diresaun ne’ebé tutela iha TIC TIMOR. #MÉDIA#TIC