PROGRAMA “TIMOR DIJITÁL” SEI LORI GOVERNU HAKBESIK LIU BA POVU

 

Diretór Ezekutivu Ajénsia (TIC) TIMOR I.P., Sr. Roberto Caitano de Sousa Vicente ho ekipa, hala’o enkontru ho Ministru Prezidénsia ba Konsellu Ministru (MPKM) Sr. Fidelis Manuel Leite Magalhães, hodi aprezenta ezbosu ne’ebé TIC TIMOR halo atu dezenvolve estratéjia kona-ba dezenvolvimentu dijitál ICT nian to’o iha tinan 2032 ne’ebé hanaran “TIMOR DIJITÁL”.

Programa ne’e, foka liu ba área dijitál no ICT iha Timor-Leste ho nia enfaze ba aplikasaun dijitál iha área temátiku ne’ebé maka kritikal ba dezenvolvimentu umanu, ekonómiku no Governu atu presta servisu di’ak liu tan hanesan polítika ba Governu Eletróniku, ekonomia, Saúde, edukasaun, agrikultura no tuir nesesidade bele aumenta regularmente tuir prioridade Governu nian.

Planu estratéjiku ida ne’e ho objetivu hakarak Governu Timor-Leste ne’ebé maka simples liu, fasil no besik liu ba povu tuir polítika Governu nian iha ne’ebé servisu ne’ebé Governu fó liu hosi plataforma dijitál ida ne’e. Atu hasa’e transparénsia, koordenasaun, redus kompleksidade, hasa’e efisiénsia bainhira Governu presta servisu ba sidadaun sira hotu.

Atu dezenvolve nesesidade ne’ebé kontribui no aproveita hosi era dijitál ninian iha ne’ebé populasaun sira bele servisu online no bele mós iha perspetiva atu compete iha merkadu global. Atu garante, laiha ema ida maka husik iha kotuk ba inkluzivu liu-liu ba ema sira ne’ebé maka hela iha área remota no ema ne’ebé ho kondisaun efisiénsia, vuneravel ne’e karik iha servisu Governu nian asesu ba merkadu, oportunidade.  

“Ho estratéjia ida ne’e, ami iha espetativa ida katak ba hotu-hotu Timor-Leste ho nia parseiru dezenvolvimentu sira, stakeholders sira nia kompriensaun ne’ebé maka komun ne’e, servisu hamutuk liu-liu ba objetivu komun ho objetivu ne’ebé maka kle’an nomós atu dezenvolve mekanizmu koordenasaun ne’ebé maka di’ak garantia katak saida de’it maka parseiru dezenvolvimentu sira halo sei alinea ho prioridade dezenvolvimentu Governu Timor-Leste nomós atu maksimiza área dijitál no ICT nian,” dehan Diretór Ezekutivu ba jornalista sira hafoin enkontru ho MPKM.

Alende ne’e, MPKM Sr. Fidelis Manuel Leite Magalhães, hato’o pontu prinsipál ne’ebé, importante tebes atu iha sumbriña ida ba esforsu dizitalijasaun iha Timor-Leste tomak. Planu ida ne’e, sei sai hanesan dokumentu importante iha inisiativa Governu atu implementa programa dizitalijasaun.

Ministru mós hato’o, inisiativa sira ne’ebé oras ne’e dadauk VIII Governu hala’o dadauk, ida maka liu hosi investimentu kabu fibra ótika Submariñu hosi Austrália ne’ebé tuir espetativa sei prontu iha tinan ida ka rua oin mai.

 Ida maka kona-ba programa Identifikadór Úniku ne’ebé, ho objetivu atu atribui populasaun ne’ebé hela iha Timor-Leste ho númeru Identifikadór dijitál ida atu sira identifika sira nia aan bainhira asesu servisu ba Governu no ida maka andamentu ba frame work legal hanesan, prepara hela ezbosu lei kona-ba lei protesaun dadus no privasidade, lei kona-ba direitu autór, lei Komérsiu Eletróniku, lei Krime Sibernétika, lei Propriedade Industria, lei kona-ba Propriedade Intelektuál no lei sira seluk.

Ministru mós konkorda ho dokumentu refere no bainhira atu implementa programa ne’e, husu mós atu iha koordenasaun di’ak entre TIC TIMOR. UNDP no MAE hodi garante katak, saida maka UNDP halo iha koridór prioridade Governu nian.

Bainhira ezbosu ne’e, finaliza ona sei submete ba Konsellu Ministru atu hetan rezolusaun ruma hodi fornese baze legal ba dokumentu ida ne’e, hanesan dokumentu prinsipiu ida bainhira iha dezenvolvimentu dijitál iha Timor-Leste.

Iha biban ne’e, Asesór ICT&E-Governance, Sr. Pedro Tavares halo mós aprezentasaun kona-ba lala’ok planu estratéjiku ne’e rasik.  #MÉDIA TIC#