DIRETÓR EZEKUTIVU AJÉNSIA TIC TIMOR I.P. PARTISIPA IHA ENKONTRU KONVOKATÓRIA GRUPU TRABALLU INTERMINISTERIÁL CIBERSEGURANSA TL BA DÉKADA DIJITÁL

 

Diretór Ezekutivu Ajénsia Teknolojia Informasaun no Komunikasaun sigla portugues (TIC) TIMOR I.P., Sr. Roberto Caitano de Sousa Vicente, partisipa iha enkontru konvokatória grupu traballlu interministeriál Ciberserguransa Timor-Leste ba dékada dijitál nian iha sala auditoria Xanana Gusmão, Ministériu Finansas.  

Estabelementu grupu traballu interministerial ne’e, bazeia ba despaisu  hosi S.E. Primeiru Ministru  Sr. Taur Matan Ruak ho númeru 065/PM/VII/2022 ne’ebé aprova tiha ona atu kria grupu traballu Ciberseguransa.

Importansia hosi grupu traballhu ne’e, atu bele moderniza administrasaun públika , VIII Governu konsitusionál ninia ho polítika no estratejia oioin inklui oinsá dezenvolve instrumentu ba   governasaun dijitál .

Tanba ne’e, Ajénsia TIC TIMOR I.P. mai  ho ideia ida hodi halo presparasaun ezbosu kona-ba  Ciberseguransa  tanba ne’e, ho estabelesimentu grupu traballu, atu tau hamutuk hanoin hodi asegura nasaun liu hosi teknolojia ne’ebé halo mudansa boot ba Timor Leste.

Liu hosi preparasaun ezbosu ne’e  TIC TIMOR I.P., identifika ona instituisaun estadu  hamutuk 24 maka hanesan, Ministériu Solidariedade Sosiál no Inkluzaun, Ministériu Planu no Ordenamentu , Ministériu Transporte no Komunikasaun, Ministériu Jusitsa, Ministériu Defeza, Ministériu Interior , Ministériu Finasas , Ministériu Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun , Ministru Obras Públika , Ministériu Ensino Superior Siénsia no Kultura, Ministériu Asuntu Kombatete Libertasaun Nasionál ,Banku Central Timor-Leste , Polísia Nasionál Timor-Leste, Servisu Nasionál Intelijénsia , Ajénsia (TIC) TIMOR I.P., Autoridade Nasionál Komunikasaun , Eletrisidade Timor-Leste E.P, Bee Timor-Leste  E.P, Autoridade Nasionál Aviasaun Sivil,Autoridade Nasionál Aeroportu  no  Navegasaun no Aereas , Administrasaun Portu Timor-Leste , Banku Nasional Komériu Timor-Leste  Polísia Sientífika ba Investigasaun Kriminál.

Iha sorumutu ne’e, Koordenadora Grupu Traballu Interiministeriál ba Ciberseguransa Timor-Leste nian ba Dékada Dijitál Sra. Jesuina Ines do Rosário de Sousa,  agrdese ba TIC TIMOR ne’ebé  ho nia  ideia brillante tebes hodi halo presparasaun ezbosu kona-ba oinsá atu asegura nasaun ho Ciberseguransa nian tanba ne’e hotu-hotu atu tau hamutuk hanoin hodi asegura nasaun liu hosi teknolojia.

Governu iha mundu tomak rekoñese nesesidade hodi fortefika medida ba Ciberseguransa atu proteje rekursu  hotu liu-liu liga ba infraestrutura krítiku sira. Liu hosi tendensia global ida ne’e, VIII Governu konstitusionál ne’ebé lidera hosi S.E. Sr. Taur Matan Ruak ho inisiativa atu reforma no moderniza administrasaun públika nune’e hotu-hotu bele koopera atu investe iha dezenvolvimentu ba Governu ida ne’ebé iha dijitalizasaun.

“Komprimisu ba transformasaun tanba ne’e, sei lori benefísiu barak ba administrasaun públika, transparénsia no informasaun ne’ebé nakloke ba ema tomak maibé ho teknolojia avansadu ne’e mós sei hasoru kopleksiade tanba ne’e maka presiza seguransa,” Esplika Koordenadora .

Ho nune’e, Governu rekoñese importánsia  ba Ciberseguransa atu asegura infraetrutura dijitál no sei halo espansaun ba insituisaun estadu tomak nune’e, presiza kolabora hamutuk atu fó atensaun tanba iha era teknolojia amesa cibernétika . Grupu traballu ne’e ho nia misaun atu asegura koordenasaun administrativa no tékniku sira atu haree polítika oinsá bele trasa estratéjia di’ak seguransa cibernétika.

Koordenadora esplika, TIC TIMOR halo ona kooperasaun ho Governu Australia liu hosi DFAT ne’ebé halo koperasaun MITRE atu ajuda hodi halo planu asaun ba implementasaun estratejia nasionál  Cibesguransa .

Alende ne’e, Diretór Ezekutivu Ajénsia TIC TIMOR I.P., Sr. Roberto Caitano de Sousa Vicente ne’ebé sai mós hanesan  membru grupu graballu hatete,  luta ba sibernetika ne’e ba hotu-hotu nian la’os servisu TIC TIMOR  maibé hotu-hotu nia responsabilidade ba grupu traballu sira hotu nian. TIC TIMOR ajuda dokumentu estratejia atu kombate asuntu sira ne’ebé liga ba iha dominu cibernétika tanba ne’e sente orgullu tanba hahú luta ba Ciberseguransa tanba ida ne’e luta ne’ebé nunka hotu tanba mudansa ba ataka sempre oiha mudansa no iha nia implikasaun ba ekonomia.  

Entretantu iha fatin hanesan, Koordenador Ciber TIC TIMOR I.P., Sr. Nicolino Nilton da Costa Pereira mós halo aprezentasaun kona-ba ezbosu Ciberseguransa nian.   #MÉDIA#TIC